Publikacje

Podatki

NON-DOMS – czyli tak naprawdę kto?

dr hab. Marcin Gorazda, partner zarządzający, adwokat
Kraków, 27.10.2014

Na tereny Zjednoczonego Królestwa co roku zjeżdżają się rzesze imigrantów w poszukiwaniu przysłowiowego lepszego życia. Dużą część stanowią również inwestorzy zakładający za granicą oddziały swoich przedsiębiorstw. Nic dziwnego, bowiem prowadzenie działalności na terenie UK wiąże się dla zagranicznych przedsiębiorców z wieloma profitami.

 

1. Kto jest kim? – czyli baza pojęć

Obowiązek podatkowy różni się dla poszczególnych podmiotów, dlatego kluczową kwestią jest ustalenie i rozróżnienie pojęć takich jak: rezydent, rezydent podatkowy czy osoba na stałe zamieszkała w UK (legitymująca się tzw. domicylem). 

 

Brytyjskie prawo posługuje się powyższymi pojęciami w następujący sposób:

Osoba stale zamieszkała (legitymująca się domicylem), to osoba, której ogół życiowych interesów zamyka się w obrębie danego państwa. Państwo naszego domicylu to zatem państwo z którego pochodzimy, w którym zakładamy rodzinę, pracujemy i wreszcie stale zamieszkujemy, lub do którego zamierzamy wrócić aby stale w nim zamieszkiwać. W prawie brytyjskim funkcjonują trzy kategorie domicylu w zależności od sposobu jego uzyskania, wyróżniamy więc: domicyl pochodzenia (domicyl of origin), domicyl zależności (domicyl of dependence) oraz domicyl wyboru (domicyl of choice). W skrócie, zakładają one: możliwość nabycia domicylu w momencie urodzenia na wskutek dziedziczenia po rodzicach, związanie domicylu osób pozostających pod opieką (np. dzieci, osób przysposobionych) z domicylem opiekunów prawnych a wreszcie możliwość zmiany domicylu po ukończeniu 16 roku życia.
Rezydent podatkowy – jest to pojęcie stworzone na potrzeby systemu podatkowego. Przyjmuje się, że rezydentem podatkowym jest osoba, która przebywa na terenie UK 183 dni lub więcej w ciągu jednego roku podatkowego. Istnieją odstępstwa od tej zasady, które pozwalają na uznanie za rezydenta podatkowego osoby, która wprawdzie na terytorium UK przebywa krócej, jednakże z uwagi na szczególne powiązania, czy też cel pobytu na terenie UK, została uznana ze rezydenta podatkowego.
Rezydent – tzw „ordinarily resident” oznacza osobę, która zamieszkuje na terenie UK. Od osoby legitymującej się domicylem pojęcie to różni się tym, iż nie jest to zamieszkiwanie stałe lecz w danym okresie w życiu, dotyczy np. osób przyjezdnych osiedlających się na jakiś okres czasu w celu prowadzenia działalności gospodarczej czy założenia rodziny, które jednakże posiadają domicyl w innym państwie do którego w przyszłości planują powrócić.

2. Kto za co? – czyli podstawa opodatkowania

 

W odniesieniu do wyżej wymienionych podmiotów zastosowanie mają dwa sposoby opodatkowania dochodów i zysków „arising basis” i „remittance basis”.
Arising basis –  odnosi się do opodatkowania dochodów i zysków powstałych zarówno na terenie UK jak i za granicą. Podatnik, który podlega temu opodatkowaniu, rozlicza wszystkie swoje dochody w momencie ich powstania.
Remittance basis – ten rodzaj opodatkowania dotyczy tylko konkretnych podmiotów tzw. Non-Doms (patrz tabelka poniżej). Jest to specjalny sposób opodatkowania dochodów i zysków generowanych za granicą. Podatek taki uiszcza się bowiem tylko od kapitału przeniesionego na teren UK. W tym systemie opodatkowanie zysków i dochodów uzyskanych na terenie UK przebiega zwyczajowo tj. na podstawie arising basis.
Ten sposób opodatkowania jest chętnie wybierany przed przedsiębiorców, gdyż pozwala im uniknąć płacenia podatków od całości posiadanego za granicą kapitału. Nic więc dziwnego, że od kilku lat brytyjski rząd stara się walczyć z tym zjawiskiem, trzeba dodać raczej nieskutecznie. Sposobem na oszczędzających w ten sposób inwestorów miało być pozbawienie ich ulg podatkowych a także nałożenie opłaty tzw. remittance basis charge. Wynosi ona 30 tys. do 50 tys. £, odpowiednio dla osób, które były rezydentami podatkowymi na ternie UK w ciągu 7/9 lub 12/14 ostatnich lat podatkowych.

 

Poniższa tabelka pokazuje różnice w obowiązku podatkowym dla poszczególnych podmiotów :

 

 

PODATNIK

Posiada domicyl w UK

jest rezydentem podatkowym

Nie posiada domicylu w UK

jest rezydentem podatkowym

Jest rezydentem

  • Nie korzysta z remittance basis
  • Podlega opodatkowaniu arising basis
  • Dochody i zyski generowane na ternie UK podlegają opodatkowaniu arising basis
  • Zagraniczne zyski i dochody podlegają remittance basis

Nie jest rezydentem

  • Dochody i zyski generowane na ternie UK podlegają opodatkowaniu arising basis
  • Zagraniczne zyski podlegają opodatkowaniu arising basis
  • Zagraniczne dochodu podlegają remittance basis
  • Dochody i zyski generowane na ternie UK podlegają opodatkowaniu arising basis
  • Zagraniczne zyski i dochody podlegają remittance basis

 

 


3. Kto ma lepiej? – czyli po drugiej stronie trawa zawsze zieleńsza

Non-Doms w pełnym rozwinięciu „non-domiciled” oznacza osoby nie zamieszkujące na stałe w UK, które posiadają domicyl w innym państwie, do którego zamierzają wrócić w przyszłości. W brytyjskim społeczeństwie przyjęło się postrzeganie tej grupy jako beneficjentów licznych ulg podatkowych, których mieszkańcy UK nie otrzymują. W rozważaniach na ten temat często pomija się jednak fakt, iż wpływy do budżetu Państwa zarówno z remittance basis charge jak i samego opodatkowania zagranicznych zysków i dochodów opiewają na niebagatelne sumy. Dla przykładu na przestrzeni trzech ostatnich lat kwota z tytułu opodatkowania zagranicznych dochodów i zysków Non-Doms wzrosła o 19%.
Poza czystym zyskiem, obecność zagranicznych przedsiębiorców daje też inne profity w postaci chociażby nowych miejsc pracy dla wielu rodowitych mieszkańców Zjednoczonego Królestwa. Mając na uwadze te korzyści wydawałoby się, że dla brytyjskiej gospodarki korzystne jest utrzymywanie na własnym rynku jak największego potencjału zagranicznego, zwłaszcza w okresie, w którym sama boryka się z kryzysem.
Dlatego tym bardziej zadziwia najnowsze stanowisko Brytyjskiego Biura Podatkowego (HMRC), które zmierza ku zmniejszeniu dotychczasowego preferencyjnego opodatkowania dochodów i zysków zagranicznych inwestorów.

 

4. Kto się śmieje ostatni? - czyli chytry dwa razy traci

Trzeba przyznać, że dotychczas przedsiębiorcy Non-Doms wykazywali niezwykłą pomysłowość w radzeniu sobie z systemem podatkowym UK. Na przestrzeni ostatnich lat wraz z pomocą profesjonalnych doradców zagraniczni inwestorzy wypracowali liczne metody w tym zakresie, a wśród nich m.in. zaciąganie pożyczek na prowadzenie działalności gospodarczej na terenie UK i zabezpieczanie ich za pomocą zagranicznego kapitału, który nie podlegał opodatkowaniu, jako remittance.
Pomimo zapowiedzi utrzymania dotychczasowej polityki podatkowej, HMRC 6 sierpnia 2014 roku zdecydowało się na wypowiedzenie funkcjonujących reguł opodatkowania pożyczek zaciąganych na cele prowadzenia działalności gospodarczej, zabezpieczanych kapitałem zagranicznym.

 
Dotychczasowe reguły zakładały następujący sposób opodatkowania:
- Przedsiębiorca zaciąga pożyczkę na prowadzenie działalności gospodarczej. Może to zrobić zarówno w banku w UK jak i w banku za granicą.
-  Zabezpiecza pożyczkę dochodami lub zyskami zagranicznymi.
- Środki z tej pożyczki przesyła/używa na terenie UK – ten przelew środków nie podlega opodatkowaniu
- Spłaty pożyczki, dokonane z innego zagranicznego kapitału kwalifikuje się jako remittance i w związku z tym podlegają one opodatkowaniu, jednakże tylko do kwoty środków przesłanych/używanych na terenie UK

Obecna regulacja ustanawia w tym zakresie następującą zmianę:
-
Przedsiębiorca zaciąga pożyczkę na prowadzenie działalności gospodarczej. Może to zrobić zarówno w banku w UK jak i w banku za granicą.
- Zabezpiecza pożyczkę dochodami lub zyskami zagranicznymi.
- Środki z tej pożyczki przesyła/używa na terenie UK – ten przelew środków nie podlega opodatkowaniu
- Opodatkowaniu podlega kwota zabezpieczenia równa sumie przelanych środków.
- Spłaty pożyczki, dokonane z innego zagranicznego kapitału kwalifikuje się jako remittance i w związku z tym podlegają one opodatkowaniu, jednakże tylko do kwoty środków przesłanych/używanych na terenie UK.

 

Podsumowując, wprowadzone zmiany stawiają pod znakiem zapytania opłacalność dalszego rozwijania działalności na terenie UK. Non-Doms muszą zmierzyć się już nie tylko z nieprzychylna opinią społeczną, ale także dodatkowym kosztem prowadzenia działalności, co może prowadzić nawet do przenoszenia prowadzonej działalności na tereny innych państw. W ostatecznym rozrachunku może się więc okazać, że najbardziej stratni w tej sytuacji nie będą Non-Doms, ale brytyjski skarb państwa, który może z tego tytułu odnotować znaczące straty. 

 

5. Kto, pod kim dołki kopie? – czyli “Where there’s a will there’s a lawyer”

 

Nic więc dziwnego, że najnowsze zmiany HMRC spotkały się z falą krytyki nie tylko ze strony samych zainteresowanych, ale również ze strony ekonomistów. Niejednokrotnie podkreśla się, że nowe regulacje są niejasne i pozostawiają szerokie spektrum do polemiki. Zmiany te będą miały również bardzo poważne konsekwencje dla osób, które już wcześniej zdecydowały się na zawarcie wspomnianych wyżej umów pożyczek. Zgodnie ze stanowiskiem HMRC przedsiębiorcy, którzy dotychczas zawarli wspomniane umowy zobowiązani są do złożenia pisemnego zobowiązania  (do 31 Grudnia 2015 roku)  informującego, że zagraniczny dochód lub zysk używany dla zabezpieczenia pożyczki zostanie zamieniony ( albo już został zamieniony ) na nie-zagraniczny dochód lub zysk a także że pożyczka lub jej część przeniesiona do UK już została lub zostanie spłacona do 5 kwietnia 2016 roku.
 Nowe zmiany HMRC stwarzają niesłychane wyzwanie dla wyobraźni dla profesjonalnych doradców podatkowych. Teraz pozostaje, już tylko czekać na ich odpowiedź w postaci pierwszych procesów.

 

Baza źródłowa:

 

1. http://1. http://www.hmrc.gov.uk/cnr/hmrc6.pdf
2. http://www.expatbriefing.com/expat-features/Whod-Be-a-NonDom-572168.html
3. http://www.hmrc.gov.uk/news/remittance-basis.htm
4. http://www.pwc.com/en_GX/gx/hr-management-services/newsletters/global-watch/assets/pwc-the-uk-withdraws-guidance-use-foreign-income-collateral.pdf
5. http://primeglobal.net/sites/default/files/HURSTNonDomStatus7_23_12.pdf

dr hab. Marcin Gorazda

dr hab. Marcin Gorazda

partner zarządzający, adwokat

Zobacz wszystkie publikacje
Powrót

newsletter

Zapisz się by zawsze być na bieżąco

czytaj więcej...